Rolnictwo plantacyjne to nazwa nadana każdemu gospodarstwu rolnemu, które zajmuje się produkcją na dużą skalę towarów podstawowych i upraw typowych dla regionów tropikalnych lub subtropikalnych. Produkty uprawiane w tego typu rolnictwie przeznaczone są głównie na eksport, zaopatrując rynki międzynarodowe.
Co to jest rolnictwo plantacyjne?
Jest to model praktyki rolniczej, w którym duże obszary ziemi są uprawiane przy użyciu tego samego gatunku. Charakteryzuje się wykorzystaniem maszyn i nowoczesnych technik uprawy, które wykorzystują postęp technologiczny w celu optymalizacji produkcji. Jest to praktyka bardzo dochodowa, dlatego też została rozwinięta na całym świecie.
Geneza rolnictwa plantacyjnego
Ten sposób uprawy osiągnął swój szczyt w XIX wieku wraz z rewolucją przemysłową. Fakt ten przyspieszył modernizację rolnictwa, ponieważ wykorzystani postęp technologiczny, który doprowadził do mechanizacji siewu i zbioru.
Obecnie jest to działalność finansowana przez wielkie międzynarodowe koncerny, które inwestują w produkcję monokultur, uprawianych na określonych obszarach i cieszących się dużym popytem na rynku międzynarodowym w celach konsumpcyjnych lub w celu przetworzenia ich pochodnych.
Cechy rolnictwa plantacyjnego są następujące
- Stosowane są nowoczesne procesy siewu i zbioru (mechanizacja).
- Osiągana jest maksymalna wydajności produkcji przy niższych kosztach finansowych.
- Jest to rolnictwo wyspecjalizowane (monokultura).
- Rolnictwo plantacyjne nastawione jest na zaopatrzenie rynków międzynarodowych, czyli jego cel jest wyraźnie komercyjny.
- Zatrudniana jest duża ilość miejscowej siły roboczej, w zależności od warunków siewu.
- Rolnictwo plantacyjne charakteryzuje się dużymi nakładami na komercjalizację produktów.
Zalety i wady rolnictwa plantacyjnego
Prowadzenie upraw jednogatunkowych jest zaletą dla plantatorów, którzy mogą korzystać z tych samych technik i metod produkcji stosowanych na dużą skalę, co pozwala im na wypracowanie większej kontroli nad plantacją. Jest to uprawa, w której stosuje się te same techniki sadzenia i zbioru na całej plantacji, co sprawia, że produkcja jest bardziej wydajna.
Jednak nie wszystko jest różowe. W dłuższej perspektywie może to być praktyka bardzo szkodliwa z ekologicznego punktu widzenia, ponieważ degraduje i eroduje warstwy gleby oraz przyczynia się do rozwoju coraz bardziej odpornych szkodników i chorób. Innym negatywnym czynnikiem tej praktyki jest stosowanie nieekologicznych nawozów i pestycydów, które mogą być wchłaniane przez żywność.
Rolnictwo plantacyjne gdzie występuje?
Istnieje historyczny związek zależności pomiędzy krajami stosującymi rolnictwo plantacyjne a międzynarodowymi korporacjami inwestującymi kapitał na ten cel. Wraz z nadejściem rewolucji przemysłowej globalna konkurencja gospodarcza gwałtownie wzrosła, dlatego niektóre kraje o skromnych zasobach gospodarczych przyjęły na siebie szczególną rolę produkcji żywności i surowców dla wielkich ośrodków przemysłowych.
Ta relacja zależności spowodowała, że wiele krajów rozwijających się znalazło alternatywę ekonomiczną w produkcji niektórych produktów przeznaczonych na eksport. Do tej kategorii należy zaliczyć produkcję na dużą skalę takich towarów, jak banany, kauczuk naturalny, cukier oraz napoje tropikalne, takie jak kawa, herbata i kakao.
Rośliny uprawiane w Afryce
Jest to kontynent, gdzie narodziła się ludzkość i praktyka rolnicza. Od niepamiętnych czasów na barkach po Tygrysie i Eufracie płynęła pszenica i jęczmień w miarę rozwoju handlu. Jest to obszar o wielkim potencjale ze względu na Afrykę Subsaharyjską bogatą w uprawy tropikalne. Główne rośliny uprawiane w Afryce w modelu rolnictwa plantacyjnego to:
- Afrykańskie palmy olejowe.
- Daktyle.
- Drzewa oliwne.
- Owies.
- Pszenica.
Rośliny uprawiane w Ameryce Łacińskiej
W tej części świata rolnictwo miało swoje początki w cywilizacji Majów i Azteków, gdzie dominującymi uprawami były kukurydza, maniok i kakao. Szacuje się, że do roku 2050 Ameryka Łacińska umocni swoją pozycję głównego dostawcy żywności na świecie ze względu na bogactwo jej zasobów naturalnych. Wśród produktów eksportowych rolnictwa plantacyjnego w Ameryce Łacińskiej znajduje się:
- Kawa.
- Kakao.
- Trzcina cukrowa.
- Kukurydza.
- Soja.
- Sorgo.
- Rośliny strączkowe.
Rośliny uprawiane w Indiach
Wraz z rozwojem gospodarki światowej, rolnictwo w Indiach stanowi dużą część PKB regionu i musiało dostosować się do przemian tego stulecia. Większość ludzi w Indiach zależy od rolnictwa jako źródła dochodu ekonomicznego. Duża liczba ludzi zaangażowanych w rolnictwo zapewnia siłę roboczą potrzebną do pielęgnowania dużych plantacji. Największy import z działalności rolnictwa plantacyjnego w Indiach stanowią:
- Pszenica.
- Ryż.
- Cukier
- Niektóre nasiona roślin oleistych.
Rośliny uprawiane w Afryce w Azji Wschodniej i Środkowej
Rozległy kontynent azjatycki jest jednym z głównych dostawców produktów spożywczych na rynek międzynarodowy i charakteryzuje się dużą różnorodność produktów do komercjalizacji ze względu na zróżnicowanie klimatu, wilgotnych gleb i warunków atmosferycznych w poszczególnych regionach. Należy podkreślić, że jest to jeden z obszarów o największym rozwoju technologicznym i dużej ilości siły roboczej, które są niezbędnymi elementami rolnictwa plantacyjnego. Do głównych upraw należą:
- Pszenica
- Bawełna.
- Soja
- Słodki ziemniak
- Rzepak
- Ryż
